10 điều tâm niệm

 10 ĐIỀU TÂM NIỆM được trích trong 'Luận bảo vương tam muội niệm Phật trực chỉ' của Hòa thượng Diệu Hiệp (*). 

BẢN DỊCH CỦA THẦY THÍCH NHẤT HẠNH [1]

Một là khi quán niệm về thân thể, đừng mong cầu là mình không có tật bệnh: không tật bệnh thì tham dục dễ sinh. 

Hai là khi xử thế đừng mong cầu không có sự khó khăn: không khó khăn thì tâm kiêu sa nổi dậy. 

Ba là khi quán tâm đừng mong cầu không có chướng ngại: không có chướng ngại thì chỗ sở học dễ bị vượt bực. 

Bốn là khi lập chí hành động thì đừng mong cầu không có kẻ quấy phá: không quấy phá thì thệ nguyện không kiên cường. 

Năm là khi dự tính công việc đừng mong dễ thành: việc dễ thành thì dễ sinh khinh mạn. 

Sáu là khi giao tiếp đừng mong có lợi cho mình: giao tiếp mà vì lợi mình thì hao tổn đạo nghĩa. 

Bảy là đối với người đừng mong ai cũng thuận ý mình: thuận ý mình thì tâm sinh tự phụ. 

Tám là giúp người đừng mong báo đáp: mong báo đáp tức là tâm có ý đồ. 

Chín là thấy lợi thì đừng nhúng tay vào: nhúng tay vào thì si tâm đã động. 

Mười là oan ức không cần bày tỏ: bày tỏ oan ức thì oán hận kéo dài.”

BẢN DỊCH CỦA THẦY THÍCH NHẬT TỪ [2]:

1) “Nghĩ đến thân thể thì đừng cầu không bệnh tật, vì không bệnh tật thì tham dục dễ sinh”.

2) “Nghĩ đến cuộc sống thì đừng cầu không hoạn nạn, vì không hoạn nạn thì kiêu sa sẽ nổi dậy”.

3) “Cứu xét tâm tánh thì đừng cầu không khúc mắc, vì không khúc mắc thì sở học không thấu đáo”.

4) “Xây dựng đạo hạnh thì đừng cầu không ma chướng, vì không ma chướng thì sở nguyện không kiên cường”.

5) “Phàm khi làm việc gì, đừng mong dễ thành tựu vì dễ thành tựu thì cũng dễ dẫn đến tâm lý khinh thường”.

6) “Khi giao tiếp trong xã hội, đừng mong cầu lợi ích cho mình vì nếu đặt lợi ích của mình lên trên thì đạo nghĩa sẽ bị đánh mất”.

7) “Đối với người, ta đừng mong rằng mọi người sẽ thuận theo ý mình, vì tình cảnh thuận theo ý mình nhiều quá sẽ dẫn đến thái độ kiêu căng”.

8- “Khi thi ân đừng nên cầu báo đáp, vì cầu đền báo là việc làm có mưu đồ”.

9) “Thấy danh lợi thì đừng nhúng tay vào vì nhúng tay vào thì sự si mê vọng động sẽ có mặt”.

10) “Oan ức không cần biện bạch, vì biện bạch là nhân ngã chưa xả”.

(Hết trích)

Ở điều tâm niệm thứ 10, cần lưu ý rằng chúng ta không nên hoàn toàn im lặng đối với điều sai trái, mà phải biết vấn đề (và thời điểm) nào cần im lặng, vấn đề (và thời điểm) nào cần dùng lý lẽ để nói lên chánh kiến của mình. Đối với những vấn đề quan trọng, tranh luận về lẽ phải (hoặc giải thích dựa trên sự thật) thì nên, còn tranh cãi thì không nên. Đối với những vấn đề ‘vô thưởng vô phạt’, mình trả lời “Thế à?” và mỉm cười cho qua! Ngoài ra, chúng ta hiểu bối cảnh là 10 điều tâm niệm này viết cho các vị xuất gia để tu tập. Đối với những người chưa xuất gia, cần thực hành một cách phù hợp, nhất là điều tâm niêm thứ 9 và 10. 

Huân Phong (tổng hợp, 29/3/2020)

---

Ghi chú:

(*) Một số tài liệu cho rằng đây là 10 điều tâm niệm được Đức Phật nói ra. Như vậy là không chính xác. Trong đạo Phật, thông tin được chia thành 3 nhóm: LUẬT (giớ luật và nghi lễ do Đức Phật hoặc người khác đề ra), KINH (Lời Phật nói, được tập hợp thành 5 bộ: Trường A Hàm; Trung A Hàm; Tạp A Hàm; Tăng nhứt A Hàm; Tiểu A Hàm) và LUẬN (lời của các học giả hoặc các nhà sư uyên bác). Như vậy, ’10 điều tâm niệm” thuộc về phần LUẬN.

===

Nguồn:

[1] Thích Nhất Hạnh, https://langmai.org/.../giang-kinh/kinh-bat-dai-nhan-giac/

[2] Thích Nhật Từ. (2012). 10 điều tâm niệm. Hà Nội: NXB Hồng Đức.